Friday, November 28, 2008

योगेंद्र शीलनाथ बाबा


मध्यप्रदेशातील देवास येथे श्रीगुरु योगेंद्र शीलनाथ बाबांची अखंड धुनी (ज्योत) आहे। सुमारे शंभर वर्षापूर्वीची त्यांची खडाऊ आणि पलंग आजही तसाच असून त्यांच्या शयनगृहाखाली असलेल्या तळघराच्या विहीरीतील गुहा कायम आहे. इंदूर व उज्जैन येथे असलेल्या त्यांच्या तपोभूमीचे दर्शन घेण्यासाठी आजही भाविक येतात. तपोभूमीचे दर्शन घेतल्यानंतर त्यांना शांती अनुभवाला म‍िळते. बाबाच्या दरबारात आलेल्या प्रत्येकाची मनोकामना पूर्ण होते, अशी श्रद्धा त्यांच्यामध्ये आहे. आपल्या आयुष्यातील प्रत्येक कार्यात त्याला यश प्राप्त होते. अशा प्रकारच्या चमत्कारीक कार्यामुळे संपूर्ण देवास शहर बाबांच्या चरणी पडलेले दिसते. बाबाला अपवित्रता अजिबात सहन होत नसल्याचे स्थानिक रहीवाश्यांनी आमच्या प्रतिनिधीला सांगितले. मल्हार धुनी एक तपोभूमी असून येथे बाबांच्या शिष्यांची समाधी स्थळे अधिक आहेत.

विहीरीतील गुहेतून बाबा सरळ हरिद्वारला जात असत आणि स्नान करून पुन्हा त्याच गुहेतून येत होते, असे सांगितले जाते। शहरातील अनेक प्रतिष्‍ठीत लोकांनी त्यांना हरिद्वारमध्ये स्नान करताना पाहिले होते. कारण, ते नेहमी स्नान करायला हरिद्वारला जायचे. धुनी फिरवत असताना बाबाजवळ जंगलातील वाघ, सिंह आणि इतर प्राणी येऊन बसत असत.सिंहाला राहण्यासाठी त्यांनी एक पिंजरा बनविला होता. बाबा एका पायरीद्वारे पिंजर्‍यात उतरून सिंहाला जेवण देत असत. भारतीय संत परंपरेतील गुरू गोरखनाथ हे एक आहेत. त्यांचा नेपाळशी घनिष्ट संबंध होता. नेपाळ नरेश महेंद्रदेव त्यांचे शिष्य होते. त्या काळात गोरखनाथाने नेपाळच्या एका भागात आपला डेरा टाकल्यामुळे त्या भागाला 'गोरखा राज्य' असे म्हटले जात होते. त्यानंतर येथील लोक गोरखा म्हणून ओळखले जाऊ लागले. गोरखनाथांच्या धुनीचे येथील हजारो शिष्यांनी जगभरात प्रसार केला.

नवनाथांच्या परंपरेत अनेक सिद्ध महायोगी पुरूष जन्माला आले होते. आसाम, अरूणाचल, अफगाणिस्तानच्या हिंदू कुश पर्वतापर्यंत त्यांचे अस्तित्व पसरलेले होते. ज्या ठिकाणी नवनाथांची धुनी पेटली होती त्या ठिकाणी योगपीठे निर्माण झाले असल्याचे मानले जाते. त्यापैकी एक पंजाबच्या हिसार जिल्ह्यातील सुलतानपूर गावात होते. येथील पीठाधीपती इलायचीनाथ महाराज होते. पंजाब, काश्मीर, सिंध, क्वेटा, काबूल, कंदहार, चमन, महाराष्ट्र आणि मालवा इत्यादी ठिकाणी त्यांच्या शिष्यांच्या शाखा विखुरलेल्या होत्या. याच योगपीठातून बाबा शीलनाथ यांनी दीक्षा ग्रहण केली होती.

No comments: